Home Podium Politiek Religie Hindoeisme Islam Suriname India Liefde Jongeren
Literair Poezie Zeepkist Gastenboek Links Disclaimer Contact

Kritisch Podium Dewanand

Zeepkist

“Culturele verschillen uit de harde praktijk”

Offeraar       Dewanand
Offercode      art191
Offerdatum     zaterdag 17 april 1999

Vroeger toen ik in Suriname woonde, ongeveer dertien jaar geleden was ik vaak alleen op straat. Vaak ging ik op bezoek bij niet al te rijke mensen en kreeg in negen van de tien gevallen iets te drinken en te eten, zelfs als het geen etenstijd was. Ik lette niet al te zeer daarop, want het was normaal in de toenmalige Surinaamse cultuur, omstreeks 1984. De gastvrijheid van die arme, eenvoudige mensen daar raakt mij nu pas, omdat het in Nederland heel anders is.

Het was in 1984, geloof ik. Samen met een kennis was ik op een fietstochtje naar een dunbevolkt gebied in Suriname. Wij stopten laat ‘s avonds bij een vaag bekende en klopten aan. Een arme, eenvoudige landbouwer deed verheugd open, ondanks het feit dat wij niet afgesproken hadden. (Hij had geen telefoon) Hij deed helemaal niet moeilijk en besloot zelfs iets voor ons te koken. Na een klein uurtje aten wij dus een eenvoudige, vegetarische maaltijd bestaande uit rijst en wat gepeperde klaroen (Surinaamse groentesoort, heel lekker en gezond). Dat die man destijds de moeite nam om zo laat ‘s avonds voor ons wat klaar te maken op een houtvuurtje, is echt veelzeggend voor zijn gastvrijheid en sociaal gevoel.

Nu in Nederland kom ik ook bij mensen thuis, maar ten aanzien van de gastvrijheid heb ik best veel te klagen. Zo maak ik wel vaker mee, dat ik in het huis van een rijk gezin ben en niet eens wat te drinken krijg. Dan zit ik dorstig te kijken naar al die dure elektronische apparaten in de woonkamer (ter waarde van soms wel 40.000 gulden) en vraag mij af wat beschaving nu eigenlijk inhoudt. Is een beschaafd en modern mens soms iemand die verslaafd is aan luxueuze apparaten en geen enkel gevoel heeft voor anderen? Is het beschaafd om alleen aan jezelf te denken en alleen je eigen maag te kennen? Door mijn praktijkervaring heb ik ontdekt dat rijke mensen in Nederland een gast zeer zelden iets te eten aanbieden. Het verschilt natuurlijk per persoon en per streek. Maar ik woon al dertien jaar in de Randstad en besef dat de Randstad-cultuur van Nederland veel verschilt van de rest van het land.

Culturele verschillen zijn vaak een bron van ergernis en wroeging. Zo vertelde iemand mij eens een verhaal uit India. Er woonde een Nederlands gezin in een dorpje in India en die onderhielden vriendschap met een hele Indiase familie. Iedere keer als de Nederlanders op bezoek gingen bij de Indiërs kregen zij iets te eten. Op een dag besloot een Indiase vrouw om op bezoek te gaan bij de buitenlanders. Zij maakte netjes een afspraak, maar tot haar verbazing kreeg zij niets te eten van de Nederlanders en voelde zich ontzettend beledigd en zelfs vernederd. Haar schuld, want zij had niet afgesproken om mee te eten. Wie heeft in dit geval een fout gemaakt vraag ik mijzelf af? Het toont duidelijk aan hoe sterk de hedendaagse Nederlandse cultuur verschilt van de eeuwenoude Indiase. Volgens mij moeten mensen uit verschillende culturen ernaar streven om elkaar beter te leren kennen, want een andere cultuur kan je zoveel leren. Vaak zijn het de eenvoudige dingen in de volkscultuur die je het gevoel geven van warmte, menselijkheid en broederschap.

Samen eten met een vreemde schept vrijwel altijd een levenslange band. Dat is iets wat weinig mensen tegenwoordig nog beseffen, want men heeft het gewoon te druk tegenwoordig. Zelfs in gezinnen met kinderen komt het tegenwoordig te vaak voor dat er niet samen wordt gegeten. Eten is vaak een haastklus en het kost alleen maar geld. Als een sociale aktiviteit zoals samen eten wordt gezien als een materiële transactie, dan verwordt het tot iets onplezierigs. Het leven verschraalt dan en de sociale armoede neemt dan alleen maar toe in de samenleving, zelfs als het goddelijke Bruto Nationaal Produkt toeneemt.

In de traditionele Hindoestaanse cultuur is gastvrijheid heel belangrijk. Een onverwachte bezoeker moet altijd iets te drinken krijgen. Er zijn gevallen bekend uit de koloniale periode waarbij er ernstige konflicten ontstonden, doordat een buitenlander geweigerd had om een Indiase Hindoe een beker water te geven. Misverstanden tussen mensen met verschillende culturele achtergronden worden vaak niet goed opgelost. Vaak merk ik dat men dan maar beslist om elkaar zoveel mogelijk te ontwijken, en het negatieve verhaal zoveel mogelijk door te vertellen in de eigen kennissenkring. Er ontstaat dan alleen maar wantrouwen jegens de anderen, die gewone mortale mensen zijn, maar op den duur beschouwd gaan worden als “buitenaardsen.”

Voor mij is het teleurstellend dat de ik-cultuur nu flink overheerst. De meeste mensen hebben het te druk tegenwoordig en daardoor gewoon geen tijd om zich te verdiepen in een of andere cultuur en leven alleen voor zichzelf. Een bordje eten voor een arme man of haveloze zwerver kan er vaak niet af in Nederland, en dat is teleurstellend. Mijn opvatting is dat rijkdom gekenmerkt wordt door het vermogen om te geven, zelfs als het wat simpel brood en water betreft.

Het is ook teleurstellend dat de massamedia vrijwel geen informatie verstrekken over de echte waarde van niet-Nederlandse culturen. Als er ergens in het buitenland een geweer afgaat wordt dat echter wel gepubliceerd, want dat kenmerkt kennelijk de buitenlandse culturen.


Home Podium Politiek Religie Hindoeisme Islam Suriname India Liefde Jongeren
Literair Poezie Zeepkist Gastenboek Links Disclaimer Contact

Kritisch Podium Dewanand

Zeepkist
Alle rechten voorbehouden; All rights reserved